15. Gilles Villeneuve, czyli jak nie-mistrz został mistrzem dla kibiców

   W historii F1 zdarzały się przypadki, że syn kierowcy wyścigowego wchodził w ślady ojca i również zostawał kierowcą bolidu królowej motorsportu. Mowa tu np. o Maxie Verstappenie (syn Josa Verstappena, aktualnie wicelider klasyfikacji generalnej i pretendent do tytułu mistrza świata sezonu 2021), Micku Schumacherze (syn 7-krotnego mistrza świata - Michaela; tegoroczny debiutant) czy Kevinie Magnussenie (jeździł w F1 do 2020 roku, syn Jana Magnussena). Co więcej, niektórym udało się powtórzyć sukcesy taty i zdobyć tytuł mistrza świata. Takie pary ojciec-syn stanowili: Graham i Damon Hill (łącznie trzy indywidualne tytuły mistrzowskie: 1962, 1968, 1996), Keke i Nico Rosberg (1982 i 2016).

    Dziś jednak zajmę się nietypową w tym komplecie parą, którą stworzyli Gilles Villeneuve i jego syn Jacques. W odróżnieniu do wspomnianych ostatnich dwóch duetów, to właśnie Jacques zdobył zwycięski laur na koniec sezonu 1997. Tego zaszczytu nie doświadczył natomiast jego tata. Szukając informacji na temat obu kierowców można odnieść wrażenie, że w porównaniu do syna to właśnie Gilles jest legendą tego sportu. Pytanie tylko: jak do tego doszło?

    Fot. 1. Gilles Villeneuve

źrodło:https://petrolicious.com/articles/five-oft-forgotten-facts-about-gilles-villeneuves-f1-career;https://d39a3h63xew422.cloudfront.net/wp-content/uploads/2020/06/10131558/Formula-1.-Gilles-Villeneuve.-Motorsport-Images-4-1000x673.jpg [data dostępu: 1.09.2021] /copyrights: Motorsport Images, McLaren, Ferrari and Formula1.com

    Jeden z redaktorów oficjalnej strony Formuły 1 Greg Stuart także zastanawiał się na czym polegał fenomen Gillesa Villeneuve'a. W swojej pracy podaje kilka czynników, które wpłynęły na legendę otaczającą tę postać. Dziennikarz przypomina, że jako jeden z nielicznych zawodników włoskiej stajni z Maranello Kanadyjczyk mógł cieszyć się szacunkiem samego szefa zespołu Enzo Ferrariego. Wynikało to m.in. z pasji jeżdżenia objawiającej się niesamowitą wręcz koncentracją na wyścigu, dzięki której z kolei Gilles nadrabiał niedoskonałości bolidu. 

    Gilles skorzystał ze swojej umiejętności jazdy na skuterach śnieżnych, a to pomogło mu wyrobić sobie pewną cechę charakteryzującą jego jazdę na torze. Otóż był on w stanie tak złożyć maszynę w zakręt, by w pełni kontrolować zachowanie pojazdu, a potrafił to robić do granic przyczepności. Jak przytacza wspomniany autor artykułu, sam mistrz Jackie Stewart uznał, że Villeneuve do absolutnego maksimum wykorzystywał potencjał samochodu. Mówiło się wręcz o skrajnej precyzji kierowcy ferrari z mitycznym już czarno-pomarańczowym kaskiem.

    Inną zaletą kanadyjskiego zawodnika była waleczność - potwierdzają ją np. dwie przytoczone przez Grega Stuarta sytuacje na torze. Jedna miała miejsce podczas Grand Prix Francji 1979, gdzie Gilles próbował zdobyć drugą lokatę w wyścigu, a bił się o nią z Rene Arnoux'em. Walka koło w koło, równoległa jazda obu kierowców, przednia oś do przedniej osi, ostre dohamowanie do wewnętrznej Villeneuve'a na jednym z zakrętów pozwalające mu wyjść na prowadzenie. Zawodnik Renault i Gilles wyglądali jak przyczepieni do siebie magnesami - raz po raz następowała zamiana miejsc, która ostatecznie skończyła się dla Kanadyjczyka drugim stopniem na podium na torze Dijon-Prenois.

    Drugie godne zapamiętania wydarzenie rozegrało się w tym samym sezonie w Holandii, gdzie Villeneuve jechał do alei serwisowej z przebitą do szczętu oponą i podniesioną wysoko dłonią w celach ostrzegawczych tylko po to, by nie skończyć wyścigu. Zrozumiałe jest to, że zawodnik nie mógł pogodzić się z możliwością porażki po kapitalnym starcie i prowadzeniu już od jedenastego okrążenia. Utrata pozycji  i przysłowiowy kapeć (wszystko w okolicach pięćdziesiątego kółka) nie były w stanie zmusić Gillesa do wywieszenia białej flagi. Ale żeby nie dbać o to, by powoli dojechać do boksu by uniknąć większych uszkodzeń...Villeneuve jechał tak, jak gdyby nic się nie stało, co doprowadziło do zepsucia zawieszenia, zakończenia wyścigu w alei serwisowej i wściekłości właściciela zespołu Ferrari za brak możliwości dodania potencjalnych oczek Kanadyjczyka dla zespołu w klasyfikacji generalnej konstruktorów.

    Popis szybkości Gilles zaprezentował podczas treningu przed GP na amerykańskim torze Watkins Glen (również sezon 1979), kiedy w deszczowych okolicznościach przejechał 11 sekund lepiej niż inni kierowcy, którzy nie mogli uwierzyć w to, co się wydarzyło tuż obok nich.

    Podobać może się stwierdzenie Stuarta, że śmierć Villeneuve'a tylko umocniła otoczkę wokół osoby kierowcy. Tak naprawdę (chyba jak każda na torze) niepotrzebna i banalnie sprowokowana. W kwalifikacjach do GP Belgii (sezon 1982) Jochen Mass próbował ustąpić miejsca Gillesowi, a ten w równocześnie obrał ten sam kierunek jazdy. Szczerze mówiąc, rekonstrukcja wypadku czy samo nagranie do dzisiaj zapierają dech w piersiach: salto bolidu w tył przy jednoczesnym pchaniu auta przez prędkość do przodu, uderzenie w bariery, kilkukrotne koziołkowanie z paralelnym rozbijaniem się wyścigówki na kawałki, lecące bezwładnie ciało kierowcy...

    Władze F1 uznały (w przeciwieństwie do Nikiego Laudy), że to Gilles był winnym wypadku na torze Zolder. Tak Lauda mówił m.in. o tej smutnej sytuacji: 

"Wypadek Villeneuve'a poruszył mnie jak nic innego (...). Moim zdaniem, uwzględniwszy wszystkie czynniki, był najlepszym kierowcą swoich czasów. Wypadek, w którym zginął, to najgłupszy wypadek wyścigowy, (...) to było jedno wielkie gówno."

(Maurice Hamilton, "Naznaczony. Niki Lauda", tłum. Bartosz Sałbut, Wyd. SQN, wydanie I, Kraków 2020, s. 221-222)

    

Tab. 1. Kariera Gillesa Villeneuve'a w liczbach

Gilles Villeneuve
sezon	pozycja	liczba pkt-ów	podium	liczba DNF-ów	liczba występów GV	il. DNF do il. występów	liczba pole position	liczba najszybszych okrążeń
1977	0	0	0	2	3	66,67%	0	0
1978	9	17	3. (AUT) 1. (CAN)	6	16	37,50%	0	1
1979	2	47	1. (RPA), 1. (USA West), 2. (FRA), 2. (AUT), 2.(ITA) 2. (CAN), 1. (USA East)	5	15	33,33%	1	6
1980	10	6	0	7	14	50,00%	0	0
1981	7	25	1. (MON), 1. (ESP), 3. (CAN)	9*	15	60,00%	1	1
1982	15	6	2. (SNMR)	3**	4	75,00%	0	0
ŁĄCZNIE
w 6 sezonach	średnio 8,6	101 pkt	13 x podium (w tym 6 zwycięstw)	32	67	47,76%	2	8
śmierć na torze Zolder w 1982 r. nie jest brana pod uwagę jako występ czy DNF, bo tragedia miała miejsce podczas kwalifikacji przed wyścigiem
* sezon 1981 = 8 x DNF (nieukończony wyścig) + 1 DSQ (dyskwalifikacja po 22/75 okrążeń podczas wyścigu GP Las Vegas 1981: nieprawidłowe ustawienie na starcie [za: światwyścigów.pl])
** sezon 1982 = 2 x DNF + 1 DSQ (dyskwalifikacja po ukończeniu wyścigu na 3. miejscu i przejechaniu wszystkich okrążeń wyścigu GP USA West: nieregulaminowe tylne skrzydło [za: światwyścigów.pl])

źródło: opracowanie własne na podst. tabel na www. formula1.com oraz: https://f1.fandom.com/wiki/Gilles_Villeneuve#Formula_One_Career  https://swiatwyscigow.pl/artykuly/historia/8730-wielcy-mistrzowie-gilles-villeneuve [data dostępu: 3.09.2021]

    

    Gillesa Villeneuve'a można spokojnie nazwać kierowcą jednego sezonu (bo to właśnie w 1979 roku osiągnął najwieksze sukcesy: wicemistrzostwo świata kierowców, połowę wszystkich zwycięstw w swojej karierze, łącznie 7 zdobytych podiów na 15 występów i 6 najszybciej wykręconych kółek).

    Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że pojazdy, którymi przyszło mu rywalizować, były w tym czasie funkcjonowania zespołu Ferrari niezwykle awaryjne. Potwierdzają to uzyskane przez włoski zespół lokaty końcowe w klasyfikacji konstruktorów:

- sezon 1980: 10. miejsce na 11 zespołów i 8 punktów w porównaniu do 120 oczek najlepszego wtedy Williamsa;

- rok 1981: 5. miejsce na 13 zespołów i 34 punkty do 95 zdobytych przez mistrzowskiego Williamsa.

   

 Fot. 2 . GV jako kierowca Ferrari

źródło: https://www.auto123.com/en/news/8-may-1982-gilles-villeneuve-death-zolder-belgium/67016/ [data access: 4.09.2021]; copyright by: Ferrari

    Dlatego dużą część nieukończonych wyścigów Gillesa należy przypisywać słabej pracy jego stajni. Nie oznacza to oczywiście, że Villeneuve należał do kierowców dbających o auto, co udowodniły wskazane wcześniej zachowania oraz wypowiedzi jego rywala z toru Alana Jonesa (triumfatora MŚ kierowców z 1980 roku). Poniżej zawodnik Williamsa opowiada o jeździe na trzech oponach na GP Holandii w sezonie 1979: „Nie byłem jego fanem tego dnia i podszedłem do niego, aby to powiedzieć: „To zrozumiałe, że jechałeś samochodem z powrotem do boksów, ponieważ nie chciałeś pokonywać tej odległości pieszo, (...) ale gdyby przewód hamulcowy zwolnił się w niewłaściwym momencie, felga uderzyłaby w kierowcę z tyłu". I dalej: 

"Gilles miał niesamowitą kontrolę nad samochodem i ogromny talent. Był też dumnym i niezwykle zdeterminowanym zawodnikiem, bardzo twardym. Myślę, że to właśnie te cechy sprawiły, że był oczywistym wyborem dla Ferrari i bohaterem publiczności" (za: auto123.com).

    I niech ten cytat będzie najlepszym podsumowaniem ballady o utalentowanym, ale niezrealizowanym sportowo kierowcy F1, który choć najważniejszego tytułu nigdy nie zdobył, to zyskał nieśmiertelną pamięć kibiców nie tylko Ferrari, ale i całego świata.

-------------------------------------------------------

korzystałam:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Max_Verstappen

https://sportowefakty.wp.pl/formula-1/759085/szczere-wyznanie-jacquesa-villeneuvea-gilles-nie-byl-dobrym-ojcem

https://www.formula1.com/en/latest/article.5-reasons-f1-fans-are-still-in-awe-of-the-legendary-gilles-villeneuve.6Dvc1Wh0NMPqZNqBIwIZHU.html

https://petrolicious.com/articles/five-oft-forgotten-facts-about-gilles-villeneuves-f1-career

https://motohigh.pl/2021/09/01/gp-holandii-1979-villeneuve-ferrari-wygrana-jones/

https://youtu.be/d4CfMkNTg_M

https://www.youtube.com/watch?v=gDz8I6rFxBw

https://www.youtube.com/watch?v=ii6H0MktrOg

Maurice Hamilton, "Naznaczony. Niki Lauda", tłum. Bartosz Sałbut, Wyd. SQN, wyd. I, Kraków 2020

https://f1.fandom.com/wiki/Gilles_Villeneuve#Formula_One_Career

https://swiatwyscigow.pl/artykuly/historia/8730-wielcy-mistrzowie-gilles-villeneuve

https://www.auto123.com/en/news/gilles-villeneuve-memories-from-alan-jones/35237/

https://ciekawostkihistoryczne.pl/2021/01/28/szalone-lata-80-w-formule-1-era-turbo-wypadki-i-smierc/

https://sokolimokiem.com/salut-gilles/

https://www.motorsportgp.pl/legendy-f1-gilles-villeneuve

https://www.auto123.com/en/news/gilles-villeneuve-memories-from-alan-jones/35237/

https://translate.google.pl/?hl=pl

https://www.racefans.net/f1-information/whos-who/whos-who-v/gilles-villeneuve/

https://www.motorsportgp.pl/legendy-f1-gilles-villeneuve

https://www.essentiallysports.com/f1-throwback-when-gilles-villeneuve-lapped-11-seconds-faster-than-anyone-in-rain/

https://www.auto123.com/en/news/8-may-1982-gilles-villeneuve-death-zolder-belgium/67016/